Jak uzdrowić sytuację ZAZ i ZPChr?

Z jednej strony obciążenie zawodowe dla zakładu aktywności zawodowej (ZAZ), z drugiej strony brak jakościowej usługi. Tak o obowiązku zapewnienia przez ZAZ doraźnej opieki medycznej mówił na poniedziałkowym posiedzeniu sejmowej podkomisji Piotr Rafał Średziński z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Zakładów Aktywności Zawodowej, który reprezentował też Stowarzyszenie „My dla Innych”.

– Pielęgniarki nie chcą pracować w zakładach aktywności zawodowej, ponieważ nie jest to podmiot leczniczy. Jeżeli pielęgniarka pracuje w ZAZ i nie ma innego miejsca zatrudnienia w podmiocie leczniczym, traci prawo do wykonywania zawodu. Dlatego takich osób w wielu miejscach kraju po prostu brakuje. (…) W praktyce, jeżeli coś się dzieje, wzywamy karetkę i mamy personel przeszkolony z pierwszej pomocy.

Obowiązek ten, realizowany czy to poprzez zatrudnienie pielęgniarki, czy podpisanie umowy z pobliskim NZOZ, Piotr Średziński uznał za puste obciążenie dla budżetu zakładu aktywności zawodowej. Stwierdził jednak, że reprezentowanej przez niego organizacji zależy na zachowaniu obowiązku zapewnienia specjalistycznej opieki medycznej, ponieważ wielu pracowników ZAZ z tego wsparcia korzysta.

– Kolejna rzecz, która jest w zasadzie najważniejsza, to możliwość zatrudniania w większym stopniu osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

ZAZ-y donoszą, że mają długie kolejki oczekujących na zatrudnienie osób ze stopniem umiarkowanym. Brakuje za to chętnych do pracy osób ze stopniem znacznym.

– Należy zaznaczyć, że mówimy tylko o trzech grupach osób z umiarkowanym stopniem, czyli o osobach, które się legitymują orzeczeniem z symbolem 01-U (niepełnosprawność intelektualna), 02-P (kryzys psychiczny) i 12-C, ale tylko te, które mają zaświadczenie o spektrum autyzmu.

Jako kolejny ważny element do zmiany Piotr Średziński uznał odliczenia we wpłatach na PFRON. Obecnie ZAZ-y muszą pytać swoich kontrahentów, czy ktoś będzie chciał z tej opcji skorzystać.

– W praktyce, zamiast działać zachęcająco, działa to zniechęcająco, ponieważ ludzie boją się kontaktu z niektórymi instytucjami i czasami podejmują decyzję o zrezygnowaniu z zakupu u nas. Propozycja jest taka, aby to podmiot chcący skorzystać z ulgi, sam zwracał się do zakładu o wystawienie odpowiedniej informacji.

Zmianie powinien ulec też termin na wykorzystanie środków z zakładowego funduszu aktywności. Obecnie ZAZ-y mają na to czas do końca lipca. Jeżeli zakład prowadzony jest przez organizację pozarządową, to pojawia się problem, bo organizacja taka do końca lipca przyjmuje sprawozdanie finansowe. Według Piotra Średzińskiego bardziej logiczne byłoby ustalenie terminu na wykorzystanie środków do końca roku. Kolejna propozycja zmiany to możliwość skorzystania przez ZAZ – w razie potrzeby – z oszczędności, jakie powstają w województwach ze środków PFRON. Możliwość taka istniała przed pandemią COVID-19.

Ewa Wójcik, Dyrektor Wrocławskiego Zakładu Aktywności Zawodowej stwierdziła, że od 2017 roku PFRON prowadzi badania, w których ujawniane są wszystkie problemy nękające obecnie zakłady aktywności zawodowej.

– Te zmiany są dla nas bardzo istotne, ze względu na to, że jest mo