Nowa ustawa o płacy minimalnej: zmiany rozłożone na lata

Opóźnienie MRPiPS

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało wreszcie efekt uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania projektu nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (nr UC62). Projekt ten ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2022, str. 33). Mimo że termin implementacji upłynął 15 listopada 2024 r., projekt wciąż nie przeszedł pełnego procesu legislacyjnego.

Prace nad ustawą trwają od 26 sierpnia 2024 r. i wpisane są do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów pod numerem UC62. W wyniku zgłoszonych podczas uzgodnień międzyresortowych uwag, projekt został istotnie zmodyfikowany. Pierwotnie zakładano, że płaca minimalna zostanie zrównana z wynagrodzeniem zasadniczym, co miało doprowadzić do sytuacji, w której dodatki do wynagrodzenia stanowiłyby rzeczywiste uzupełnienie pensji, a nie mechanizm pozwalający na obchodzenie wymogu wypłaty minimalnej pensji podstawowej.

Jednak ostateczna wersja projektu, skierowana do rozpatrzenia przez Komitet do Spraw Europejskich, nie przewiduje takiej zmiany przynajmniej do 1 stycznia 2026 r. Co więcej, sam projekt nadal budzi zastrzeżenia wewnątrz Rady Ministrów, co dodatkowo opóźnia proces jego uchwalenia.

Nowa ustawa, stare mechanizmy – minimalne wynagrodzenie nadal z dodatkami

Zgodnie z projektowanym art. 16 ust. 1 nowej ustawy, pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy nie będzie mógł otrzymywać pensji niższej niż minimalne wynagrodzenie ustalone w trybie art. 7. Sama procedura ustalania tej kwoty pozostaje zasadniczo bez zmian i będzie ona negocjowana w ramach Rady Dialogu Społecznego. Rada Ministrów co roku, do 15 czerwca, przedstawi RDS propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz minimalnej stawki godzinowej na rok następny.

Jeśli w ciągu 30 dni od przekazania propozycji nie dojdzie do porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego, ostateczną decyzję podejmie Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Kwoty te nie będą mogły być niższe niż pierwotnie zaproponowane do negocjacji.

Projektowana ustawa ma całkowicie zastąpić dotychczasową ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, którą planuje się uchylić. Część dotychczasowych mechanizmów zostaje jednak zachowana – m.in. gwarancja corocznego wzrostu wynagrodzenia minimalnego co najmniej na poziomie prognozowanej inflacji oraz możliwość jego dwukrotnej zmiany w roku (od 1 stycznia i 1 lipca), jeśli inflacja prognozowana przekracza 5%.

Co istotne, mimo wcześniejszych zapowiedzi, ostateczny projekt nie przewiduje zrównania płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym. Oznacza to, że również po 1 stycznia 2026 r. pracodawcy nadal będą mogli kształtować wynagrodzenie zasadnicze poniżej poziomu minimalnego wynagrodzenia, uzupełniając je dodatkami. Oznacza to, że praktyka, która miała zostać wyeliminowana, ostatecznie pozostaje.

Wynagrodzenie minimalne a zasadnicze – gdzie leży różnica?

Obowiązujące przepisy jasno rozdzielają pojęcie wynagrodzenia minimalnego i wynagrodzenia zasadniczego. To pierwsze jest kwotą gw